The debate over the quality our education system has now surfaced through almost every media outlet in the country. Obviously many Tanzanians have come to their conscious that the system they have relied on since independence is not meeting the current global demand in terms of creating the most talent, innovative, self starters, and critical thinkers.

Cleary the return and magic behind qualitative education is beyond belief.  The Swahili saying “Elimu ni Ufunguo wa Maisha”; colloquially translated, education is the key of education, sums it all. Consequently, if we believe that education is the integral part of our success, then the call over the quality of our education system merit a serious discussion.  

Before going further we ought to take into account that education is broad and sometimes complex; for this reason one article alone cannot explain everything, but it can be a catalyst to elicit a discussion, this time a serious discussion.

I have read many Tanzanian intellectuals analysis on this matter; everybody has their own breakdown, but the one thing is clear: it is time to take another look at our education system. Everybody is gravely skeptical about the mushrooming wave of private schools with very high cost but low standards. I am told the common standard for these schools is the ability to speak English, how nice.

Unfortunately, we did not design our education system; similar to other colonized countries we inherited the system. Thus, the system designed to carry out colonial needs of creating office workers, foreman, and trainers cannot reform itself to fit our current needs of creating thinkers, innovators and self starters.

It is self evident also that majority of the countries who inherited their education systems and decided to scrap them for the betterment of their societies are doing better in terms of development. Take an example of India; like Tanzania, India inherited its education system from the British.

 After independence the Indians decided to set their educational prospects higher than their colonists, concentrating mainly on science classes. The current gap between India and Tanzania in terms of educational and economical development is obviously breathtaking. Bear in mind the two countries regained their independence only 14 years apart.  

With that simple case in point, there lies my dilemma. Why is our education system not creating innovators, creative minds and self starters?  Where did our best and brightest who went to special schools, the Mzumbes, Ilborus, and other school ended up? 

Those who had the chance to go abroad, they might have had the chance to realize their dreams; those who remained in Tanzania their dreams are withering or they cannot think outside the box. Meaning they have realized that things are entirely different than they expected. They have now recognized that their education did not only prepare them for the new world but how to change it.  

What am I trying to communicate here? Our education system does not generate what people are expected of. It is a test driven system where students are eyeing for passing exams and go to the next level. Ok, you pass standard seven, you work hard and pass “form four”; then you work even harder and pass “form six” and finally you get your degree. Then what? During these stages, particularly at the university level we hardly ever hear any new solution to common problems facing our nation. How can we cure tropical diseases that are common in our nation? How can we solve traffic congestion facing most our Tanzanian big cities? I have yet to hear our medical universities such as Muhimbili, KCMC or Bugando coming up with any new research findings, or engineering departments coming out with efficient machines to service our farms instead of using a hand hoe.

Now, I am sure some of us will jump quickly and cry for more financial resources. I don’t believe so. If you study our system in detail, you might realize that it sounds good on paper but devil on results. I still remember one of my friends who pointed out that every year our education officers are always eager to give examination results of how many boys and girls passed the exam. That is not enough my friends. We have to ask ourselves can those who passed the exam think beyond passing the exam. Can they transform their educational knowledge to the Tanzanian reality? Can they expose their obtained skills to tackle common problems facing a farmer in Ruvuma or a fisherman in Kigoma? 

The Shinyanga cotton grower of 1970s used a hand hoe to till the land; despondently almost 40 years later the grower is still clinging on the same hoe. Obviously, some of us are thinking of importing as many types of machinery as we can think of. When are we going to stop importing everything? I don’t think the country will improve its livelihood if we keep importing needles, machetes, shoelaces etc   

As I rest my case, I hope you will grant me another opportunity next time to lay out my ideas on what changes we need to transform our education system. In my opinion these changes should start with leadership (the political will), qualified educators, collaboration between parents and teachers, great emphasis on science classes, having school curriculum that fits our environment instead of wasting time learning about great lakes of America, standardization of our school curriculum from the first grade to “form six” for both private and public schools, improvement of other sectors of the government.  I call this the Tanzanization of our education system.

While discussing this matter, let us be sincere and not sarcastic because in the end we are all losing. If not us then the Tanzanian next generation have lost even greater.

Go Tanzania 

Charles Mukuru

chmukuru@yahoo.com

Michuzi Blog

Tanzanian blog operating since 2005, covering International news and Local News, including Politics, Fashion, Social Scenes, Interviews, Movies, Events, personalities and anything positive happening worldwide. Written in Swahili and English targeting both Swahili and English readers.

Toa Maoni Yako:

Kuna Maoni 35 mpaka sasa

  1. AnonymousMay 13, 2009

    Charles thanks for this brilliant piece.

    Haya ndo mambo tunataka..tupeane mawazo ya kuinua ndugu zetu wa Ruvuma na Kigoma siyo kuja hapa na ideas za Wall street na sijui na bank gani. If we carefully use what we have, definitely we can improve our being before crying for stimulus package.

    Thanks Charles

    ReplyDelete
  2. AnonymousMay 13, 2009

    Nadhani mwandishi huja habarishwa. Tuna taasisi nzima ambayo kazi yake ni mitaala tu (Tanzania Institute of Education). Sio kweli kwamba mfumo tuliorithi ndiyo kwa silimia 100 tuanendelea nao mpaka leo. Tumefanya mabadiliko mengi sana, hujui hilo? Lingine unajaribu kuoanisha maendeleo ya India na mababdiliko waliyoyafanya katika mfumo wa elimu. Hiyo ni katika fikra zako tu au una 'credible evidence'? Unajaribu pia kuhusisha uduni wetu ki-maendeleo na mfumo mbaya wa elimu, huoni kuwa unakwenda 'shallow' sana katika masuala ya uchumi?

    Madu wa Isimani

    ReplyDelete
  3. AnonymousMay 13, 2009

    Nice Idea would like to contribute in our National Language.
    Swala la kubadili muundo wa elimu ya hapo nyumbani ni wimbo ambao unasikika taratibu.Mabadiliko huwa hayawezi kufanyika kwa mara moja na kwa sasa mabadiliko yamekuwa yakiendelea.
    Kukuunga mkono kwa swala zima la habari yako uliyo andika,kama viongozi hawa hamasishi maendeleo kwa wao kuwa kipao mbele nivigumu.
    Swala la uchumi limekuwa ni la kisiasa ambapo wana siasa walitakiwa kutoa nafasi kwa wachumi.
    Jambo baya ambalo naweza kukuambia kuwa watanzania ni wabunifu na wanaweza kuwa zaidi ya afrika nzima.Ila hakuna nafasi kwani walio katika madaraka husika hawawezi kukupa nafasi hiyo.Mfano kuna waTanzania wengi nchi nyingi tu hapo africa wamepewa nafasi wanafanya vizuri tu,wengi wamekuwa wakiomba serikali kubadiri baadhi ya mambo na waje kuwekeza kwao lakini hawaja fanikiwa mpaka sasa.Nilikuwa Sweden nimekuta mafundi wakubwa tu Na Japan Kuna waTanzania wabunifu na wanahitajika hata nyumbani lakini nani atawafungulia milango?.
    Zaidi kwa swala la teknolojia ndio zaidi kwani wana sayansu huamini kuwa "Matokeo yoyote katika uvumbuzi ni muhimu" lakini kwa Tanzania matokeo mabaya katika uvumbuzi jambo huwa halifai tena na wahusika wote kupoteza kazi.
    Kwanza serikali haijali watu wake kabisaa.Ukiangalia Uganda juzi wamegundua kuwa wakenya ni wezi na wanataka kuiba sehemu yaeneo la ziwa viktoria ambayo ni ya Uganda Museveni kawaijia juu.Ingekuwa tanzania wangewapa tu kwani serikari yetu ikotayari kwakilakitu.
    swala la Umoja wa nchi za africa mahsariki kwa Watanzania bado kwani tunalasilimalinyingi ambazo tunazihitaji kama wazawa lakini serikali inataka kuwapa wakenya.
    Elimu ya watanzania kwa sasa wala haitaweza kuonekana haswa kwakipindi hiki ambapo unaongea na watu wanweza kukusikiliza na mbaya zaidi kutokusikiliza zaidi.Kwani njia za mawasiliano zimekuwa zikitumika vibaya.Nina wasiwasi sana na nchi yetu inako kwenda kwani hakujulikani.
    Kwakumaliza na swala la elimi je niwangapi ambao wanweza pata hiyo elimu yachuo na huwa wanakwenda wapi?Kama ni mwananchi ukifikiria kiundani huwa hakuna jibu lolote.{Mdau}.

    ReplyDelete
  4. AnonymousMay 13, 2009

    kwenda kule wewe ni john mashaka tuu, ila umejibadilisha jina.

    ReplyDelete
  5. AnonymousMay 13, 2009

    Kaka Charles,sina hata la kuongeza maana umenena kweli kweli.
    Asante sana.

    ReplyDelete
  6. I think it is awesome discussion. In fact the education system is in trouble in Tanzania something has to be done. National Exams leaks, people buy forged certificates even some of the politicians are doing that? Is there any credibility? In western countries all teachers must have Education degree (B.Ed) even if you are teaching Kindergarten. If you are high school graduate you probably end up as educational Assistant in the teacher's classroom. Universal Primary Education (UPE) have contributed a lot to this decline. If we want our kids to learn English emphasis should be put on verbal communication before reading and writing. Kids are easy to learn any language as long as you talk to them on daily basis. But if you start teaching them how to read and write how can they be able to speak when they are in grade 7? That is why some of us are very good in writing and reading English (sometimes not understanding the meaning) but is unable to talk proper English. The whole educational system should be changed this is 21st century!!

    ReplyDelete
  7. Many thanks for this opportunity,before we start blaming the government we should start blame ourselves. First of all you need to understand Education is not for epmloyment rather knowledge is virtue. Secondly we should learn that we can not attain better education through involving politics in eduaction sector. Thirdly we lack pedagogy of education. my contribution we need to involve praxis and educational experts in order to solve the proble, also we need to come with Afro Centric approach about african Education,and not proffesionalism so as we may be able to assist the massfication in our society. I have mopre to say buttime problem, but still we can see how we can bring revolution in education field. You can reach me through(mlabata@gmail.com)

    ReplyDelete
  8. AnonymousMay 13, 2009

    Hawa vibaraka wa john mashaka waliopata degree zao duke university wanaishi katika sayari ya undotoni. Mnadhani mnaweza kuibadilisha tanzania ? Yakima kitu Kama tanzanaia . Kuna nchi ya kifisadi. Mashaka amka njoo upanbane na ufisadi na dr slaa na mengi kuliko kujofanya unaipenda Tanzania wakati unaishi uhamishoni wall-street huku sisi tunaenyeka. Kama hauwezi kurudi kupambana na ufisadi hapa nyumbani basi fyata mkia

    ReplyDelete
  9. AnonymousMay 13, 2009

    Kama tutaendelea kuandaa walimu amabo kwanza wamefeli shule hatuendi kokote.

    hata ukiboresha mishahara, je unaboresha kumlipa mwalimu wa kiwango duni (aliyefeli)? Mishahara ya sasa ni sawa kabisa kwa walimu wa sasa maana hata wao si wazuri, walifeli.


    Mabadiliko nnayotaka ni kwamba waalimu wachukuliwe wale waliofaulu saana na pia wawe na dgree(s) na wapandishiwe mishahara kuzidi sekta nyengine.

    ReplyDelete
  10. AnonymousMay 13, 2009

    Mukuru, first of all i would like to congratulate you for this eye catching topic.

    There are so many answers to the way things are at the moment and it is sad to say that this is not going to stop anytime sooner.

    I don't know where to start but anyway, i will start with the mushrooming of these new private school. This is called a quick way of getting money. To me this is business nothing else. There is no one actually checking what standards are being set inorder for a school to be granted the status of being a school.

    who is providing confirmation of award for those people who claim that they are professors teaching in high schools and universities across the country?, how do you check, there are loads and loads of what is called degree mills. Basically buying degrees online. I'm not suggesting that all people buy these degrees but hey there are some who do.

    But the comparison thing you have highlited i.e Tanzania vs India, though the countries got independence almost the same period but they are two different sides of a coin. What africa went through it is not the same as what India went throgh. Trust me if you see rural india, you would rather live in very remote and poor parts of TZ than being part of India. Obviously the cities are more developed than ours but when you think overall (walalahoi), by a mile it is better being in TZ.

    I have got another honest answer regarding why people pass exams at standard 7 and pass at form four then pass their A'levels and degree and etc and end up doing nothing! Whatever you learned in school or college there is no where you can get a job or even apply the knowlege you have gained without knowing someone who could help you do achive your goal. There are so many graduates in Africa than Europe and thats a fact. Where do they end up? You have got a PhD in may be scince subjects i.e physics and you endup working in vodacom as a sales rep.

    I agree with some of the things we learnt in schools are useless eg. if you are going to be a farmer what is the point of learning log 10 base 10 is equal to 1.

    If a bus was travelling at the speed of 60kph and has got a leaking fuel tank and the amount of fuel coming out is 1.5 mil.litres how far will the bus travel before it comes to a completely halt. Hang on a minute i don't think traffic police will let such a thing to happen, even you as a driver obviously you will notice something is happening.

    I have got lots of things to write but the internet cafe is shuting in a minute and i have run out of credits i will write more later.

    apologies for any grammatical or spelling mistakes, it is unavoidable when you are in hurry and you have to type so quick.

    thanks
    P.E.D

    ReplyDelete
  11. AnonymousMay 13, 2009

    i totally agree with authour of this article. we indeed need transformation of education system, and this need to be looked at in long run terms. it is a tough challenge and it'll not take a year or two, we should be talking at least in 10-15 yrs down the road from implentation to the effictiveness of the changes. Before anything is looked at, i think the proffesion of teaching should be given a different outlook by the government and society at large. at the moment, teaching has become as last resort for the underqualified candidates who wouldn't be accpeted in our mostly preffered higher learning institutions. This continues to teachers salaries structures and the respect teachers are given. Kwa mdau wa pili kwenye comments; yes i do agree with you that the taasisi in place has done some changes. but how significant those changes are? the question is not about doing some changes, its about making soundy and effictive changes.
    i also agree with the motion that kuna watanzania wengi wataalamu na wasomi abroad which are the product of our system, but how much of percentage does that represents the entire population?
    we do need to give a fresh look at our educatin system period! It is outdated, unsupervized and backward, and those leaders we put in place knows it took too; cuz i'm to ask how many leaders have their kids enrrolled in local shule za msingi na sekondari like other walala hoi, i bet you the number is 0-5...

    ReplyDelete
  12. Charles, you are completely right….
    Your reflection stands the test of time….. you are fantastic!
    One of the solutions could be Freire's Pedagogy of the Impressed…. He has great proposals for the same.
    The situation in Tanzania compels us to be critical of the inherited stands/bureaucratic opinions from the West.
    Charles is accused of being naive about economic matters in correlation with India…… I think the verse versa is true. Take the example of the tigers of east... they refused to do whatever was dictated to them from the west, that is why they are now leading in many economic areas?
    For us, we only sit and wait, with our eyes open, the dictates from the West that come to use in the form of development packages.
    Thanks Charles for this wonderful reflection…. at lest we got a place to start.

    ReplyDelete
  13. AnonymousMay 13, 2009

    AHSANTE SANA NDUGU MUKURU KWA KULETA MADA HII MUHIMU KWA MAENDELEO YA NCHI YETU. JAMANI SOMENI HII ARTICLE YA NDUGU YETU KWA MAKINI, HILI SUALA SIO SIASA NA HALIHITAJI JAZBA HATA KIDOGO. KWA KWA JINSI NILIVYOMUELEWA MTOA MADA NIKWAMBA, TANZANIA EDUCATION SYSTEM IS BASED ON CREDENTIALING RATHER THAN EDUCATING. EXPERIENCE YA VYUO VYETU INAONYESHA KWAMBA, A DEGREE AND EDUCATION ARE NOT NECESSARILY SYNONYMOUS. KAMA ALIVYSEMA MR. MUKURU, INAKUWAJE KILA MWAKA WANAFUNZI WANAHITIMU KWENYE VYUO VYETU, LAKINI HATUONI MABADILIKO YOYOTE KATIKA JAMII ZETU?. WEWE ENGINEER GANI AMBAYE HAWEZI HATA KUBUNI FILIMBI? AU MCHUMI GANI AMBAYE HAWEZI KUJA NA MKAKATI WA KUWAKWAMUA WANANCHI WA WILAYA YA LUKULEDI, KASULU, MPANDA, AU ARUMERU KIUCHIMI? UMESOMA NINI? WOTE WANAKIMBILIA DAR KWENYE MAWIZARA ILI WAENDELEZE UFISADI. THIS IS OUR HALF A CENTURY EDUCATION SYSTEM BASED ON CREDNTIALING RATHER THAN EDUCATING. SYSTEM INAPRODUDE MEN WITHOUT A HEART. GRADUATES HAWANA PASSION NA PROFESSION ZAO WALA NCHI YAO INAYOWASOMESHA.UFISADI NDIO UMETANDA AKILINI.NDIO MAANA HAWAFIKIRII MARA MBILI KUSIGN MIKATABA INAYOTUANGAMIZA BADALA YA KUTUSAIDIA. OUR EDUCATION IS NO LONGER CONSIDERED AS AN INVESTMENT THAT SOCIETY MAKES IN THE NEXT GENERATION. KILA ANAEMALIZA MASOMO ANAISHIA KUWA BONZO. UMEFIKA WAKATI WA KUBADILISHA JINSI TUNAVYOWAELIMISHA VIJANA WETU.

    EDUCATION NOT CREDENTIAL.



    afrikanihuru.

    ReplyDelete
  14. EngineerMay 13, 2009

    Bravo!!!
    briliant article..
    For commentators!! Please before criticizing try to pay attention to what the author is trying to achieve.

    Our education system encourages achieving one goal in end and that is passing the exam. I remember having ten previous form four exams for each subject and I was trying to solve all of them. What I am trying to say is that, we are not encouraging a new way of thinking to solve Tanzanian problem.

    Does anyone remember doing projects in secondary school? Student should be encouraged to identify problems and come up with solutions. Student can be ask to do two projects at form two and form three each worth 15% of the final form four national exam marks. The project system is open to cheating but also it encourages a different way of thinking, how to work in a team, data gathering etc..

    For the longest time people have been complaining that Tanzania is lacking science teachers. What about using retired doctors, engineers, scientist to fill the gap? We can encourage them to teach part time, teach only one or two subjects until they are 65 considering the retirement age in TZ is 60. This can be done in volunteering basis for government schools (for government pensioners) or the government can provide a minimum extra payment to cover transportation cost. I bet there are people out there who fill that they have not done enough for their country and will be more than willing to help.
    Also Tanzania professional association can introduce a minimum requirement for sharing knowledge as part of the requirement for professional license. For example in Canada you gain points for community involvement as an engineer. Can you imagine a doctor teaching you biology in form six or an engineer teaching you math. I believe students will perform better in science if they can easily relate the subject to the work in real world.

    Does anyone remember hating matrix in form four and wonder where on earth you going use it? If someone would have told you that, matrix calculation are used in designing electronic equipments, figure out rocket trajectory, sending a man to the moon, determine the safe flight path for planes, you would have a different view on the subject and pay more attention.

    Not only is the Tanzanian education system is failing us, we as a country do reward failure. I mean why do Dar city planers still have their job? What about air Tanzania management. How are we going to revive our economy if we continue to encourage failure? When are we going to be the nation of accountability? Talking about accountability can anyone name the last person to be fired from ministry of education due to the leakage of national exam?

    ReplyDelete
  15. Upuuzi wetu wa kufikiri ni kwamba mtu yeyote anayeonekana kuwa mtu makini mwenye uwezo wa kuchambua mambo ataitwa Joni Mashaka. Hii makala imeandikwa na Charles Mukuru matokeo yake mbuzi wengi wanapayuka na kumuita John Mashaka. Hebu wakina ndugu tuwe watu wenye busara kidogo. Tanzania kuna watu makini wengi, na wenye upeo wa hali ya juu kama Mashaka.Genius wamejaa Tanzania katika kila fani lakini ushauri wao hautumiki kwa sababu ma Genius wakina Rostam walishachukua nchi zamani. Wakina Mashaka ni wasomi wanatuma makombora Toka Wall-Street na yote yanaangukia kwenye bahari ya Pacific kabla ya kufika Tanzania kwa maana hiyo hayafiki na hayana thamani yoyote kwa Tanzania. Kama kweli watu kama wakina Mashaka, wasomi waliobobea wanaweza kurudi na kuungana na Dr. Slaa, basi tutaiona thamani ya elimu ya kitanzania. Kwa maana hiyo hiyo tulijadili ili mada bila ya kumuita mashaka. Huu ni umbuzi. Hongera Charles,ninatumai hupo hapa nyumbani siyo muumini wa dhehebu la mashaka

    ReplyDelete
  16. AnonymousMay 13, 2009

    Mwandishi is very idealistic. Ana ndoto lakini hajui mifumo ya elimu inavyofanyakazi. Nani aliekwambia kuwa Muhimbili ni mahali pa research. Muhimbili ni mahali pa kutayarisha madaktari kufanyakazi katika hospitali zetu.
    Inabidi mwandishi ajue kuwa kuna vyuo vya kufanya utafiti na vyuo vya kutengeneza wafanyakazi wa sekta tofauti. Kufanya utafiti ni uwanja mwengine kabisa. Inabidi ama serikali itenge pesa za kutosha au vyuo viwe na miradi ya kutosha ya kuweza kugenerate pesa za utafiti. Si hayo tu na hao walimu wa vyuo pia wanatakiwa wawe katika muamko wa kufanya utafiti na sio kufundisha tu.Sasa kwa kuwa input sio research oriented, na output pia haiwezi kuwa research oriented.
    Pia katika level za chini shule za sekondari na almost the same. Hakuna investment ambayo inapelekea kuinua hivyo vipaji.
    Mwisho kisiasa serikali inanufaika sana na huu mfumo uliopo.Kwasababu mfumo uliopo hautengenezi think tanks unatengeneza watu wanaotafuta kula tu.Hii inaisaidia serikali ya CCM kutawala maisha.Kwasababu "ujinga" hauondoki kabisa.Ukitaka kuleta mfumo mpya utaifanya CCM iwe haina uhakika unapofika uchaguzi.Si unaona kuwa nchi ambazo zina mfumo mzuri wa elimu ndizo zinazoweza kuleta mabadiliko pale serikali zao zinapovurunda. Mfumo uliopo ndio unaofaa kwa CCM kuendelea kubaki madarakani.

    ReplyDelete
  17. AnonymousMay 13, 2009

    Mfumo wa elimu unaenda ukibadilishwa ila hatujui kama mabadiliko sahihi ndio yanafanyika. Ukienda praimari sasa hivi watoto hawajui cha Kibanga ampiga mkoloni tena. Hata mambo ya sokoni Katerero hakuna tena.
    Ila noma tena mpaka leo watoto wanafundishwa kuhusu sayari tisa wakati Pluto sio sayari tena. Tena wengi hawaambiwi kwamba hizo ni sayari za mfumo wetu wa jua zinazofahamika.

    ReplyDelete
  18. Msemaji ana point ya muhimu sana ,elimu yetu inabidi ilenge kumpa skills kijana wa kitanzania zinazoendana na mabadiliko yaliyopo .Our education system do not encourage students to think outside the box. Tatizo nilionalo ni kuwa bado serikali haijaifanya bottom up approach kikamilifu ambapo ingemuwezesha mtanzania/mzazi kujua nafasi,right and responsibility yake katika kuboresha elimu na akadai hiyo haki. Hizi english medium schools sio solution kwa kumuandaa mtoto hapo baadaye ni solution kwa kufaulu mitihani.Wajapan wanatumia lugha yao mbona wako mbali, elimu yao inawajengea mazingira ya kucompete duniani.Pia tatizo jingine ni lack of information ,hakuna system iliyo wazi na ILIYO RAHISI (kama ipo haileweki na wengi)ambayo unaweza ukaenda maramoja na kupata majibu ya nini ufanye kumfikisha mwanao anapotaka kufika kielimu.inabidi mzazi aparangane mwenyewe vinginevyo mtoto atabakia nyumbani.Sio kuwa mambo yote ni mabaya ila kuna yanayoweza kuboreshwa zaidi. Mwisho debate hizi ni nzuri ila kinachosikitisha ni kuwa nyingi zinaishia kapuni hapo narudi kusisitiza kuwa mpaka hapo serikali itapokuwa na system iliyowazi na rahisi ya kufikisha mawazo ya wananchi na hapo ambapo wananchi wataweza kuhold viongozi wao accountable hapa tunachotea maji tenga.

    ReplyDelete
  19. Mimi ni mwalimu, na naona kuwa mjadala huu ni muhimu, isipokuwa tusiishie tu kutoa hotuba ndefu au kutoa lawama kwa wengine au kwa serikali. Ni kweli, serikali inao wajibu mkubwa na viongozi wengine wanao wajibu mkubwa, lakini pia tuanzie na kila mmoja wetu kujiuliza masuali ya msingi, kama haya:

    Je, una vitabu nyumbani na unavisoma? Je, umesoma vitabu vingapi mwaka huu? Unahudhuria tamasha za vitabu? Kama una watoto, umeshawanunulia vitabu vingapi mwaka huu? Unaongea na watoto wako kuhusu masomo yao shuleni? Je, wewe ni mmoja wa wale wanaolalamikia bei ya vitabu lakini ni mteja wa kudumu kwenye baa?

    Haya ni baadhi ya masuali yangu kama mwalimu. Hali ilivyo Tanzania, kuhusu suala la elimu, inanikera sana, kama unavyoweza kuona katika makala yangu hii hapa, na pia katika blogu hii. Tusipige siasa au ngonjera, bali kila mtu ajichunguze kwanza mwenyewe.

    ReplyDelete
  20. Kichwa kigumuMay 13, 2009

    Elimu yote Tanzania inatakiwa ibadilishwe. Nani wa kuibadilisha-Vijana wapya wanaoenda na wakati. Sio watu wa zamani wenye mtizamo wa zamani uliopitwa na wakati na ambao hawataki kubadilika au kukubali kwamba mabadiliko yanatakiwa.
    Tuna vyuo TZ vya kila aina na tena karibu kila mkoa, utasikia chuo cha fedha Mtwara, mara Chuo cha ukulima -Ukiruguru, mara chuo cha uganga usaidizi -Tanga, mara chuo cha samaki-Bagamoyo, mara chuo cha wananchi- makambako, mara chuo cha wapiga chapa-Dar au Tabora, mara chuo cha wanyamapori Arusha, mara chuo cha walimu-kigurunyembe, mara chuo cha VETA Rukwa- nk, nk , nk.
    Vyuo kila sehemu kila jina na kila wizara au sekta.
    Muda umefika kuacha hayo majina ya kupachika chuo kimoja, kimoja shuguli fulani, au kazi fulani au dhana moja au somo moja tu.Ndio maana nchi haiendeli hata siku moja kielimu.
    Ili kubadilisha hii hali yote ni vyuo vyote hivyo kubadilishwa majina na kuitwa jina moja tu "Community College". Kupanga mitaala mipya na uongozi katika vyuo vyote hivyo ambavyo takribani vinafika 400 kwa TZ yote na kuvifanya vifundishe zaidi ya cheti kimoja(yaani diploma) vinavyotoa mwaka hadi mwaka.
    Hivi vyuo vyote vinatakiwa kufuta utoaji wa diploma kabisa na kuanzisha degree za miaka miwili miwili ambazo zitaitwa Associate degree, ambazo zitakubalika kuwaingiza wanafunzi katika vyuo vikuu vya miaka minne hapo TZ.Watu walio-graduate Associate degree zao katika hivi vyuo wataweza kuingia mwaka wa tatu na wa nne katika vyuo vikuu TZ na kumalizia degree zao wanazozitaka bila kipangimizi kutoka katika vyuo vikuu hivyo. Kama sheria na mitaala kamilifu itafuatwa ili wanafunzi wa vyuo vyote 400 wawe wanakubaliwa kuingia Vyuo vikuu, wakitaka baada ya kumaliza silabi kadhaa za masomo yanatokiwa au yanayofunzwa mwaka wa kwanza na wapili vyuo vikuu, basi tutakuwa na creative thinkers, scientist na hard working students.
    Hivi vyuo vikiwa Community college vinatakiwa vifundishe au vitoe wasomi katika level ya "Associate degree" wa nyanja mbalimbali kama uchumi, biashara, uandishi wa habari, sayansi, hisabati,halikadhalika vikiendelea kutoa degree kutokana na nyanja vilivyokuwa navyo zamani, na kuwa bingwa katika area hiyo huku vikisomesha wanafunzi wengine zaidi wa masomo memgine. Hivyo vinatakiwa kutoa wasomi zaidi wa nyanja zingine na sio kutoa wasomi wa eneo moja na kuwa kama vyuo vilivyokufa kama sasa.
    Kama inawezekana kuwa na shule za msingi , sekondari za awali, hadi sekondari za highschool zenye kukubaliana katika kufundisha masomo na kutoa wanafunzi wao kwenda vyuoni au kuhama kutoka shule hii hadi nyingine. Kwa nini iwe tabu basi pale tunapofikia hatua ya vyuo.Mimi hii dhana ya kuweka vyuo kwa ajili ya kutoa wasomi ucwara wasioenda na wakati inaniudhi sana na bwana Charles Mukuru umekuja na habari njema kabisa.
    Angalia mfano wa US, jinsi elimu ilivyowekwa mbele na kila mji unaouna au kitongoji au kijiji, mara zote kuna vyuo hapo na hiyo miji inajulikana kwa ajili ya hivyo vyuo.Utakuta mji kama huu niliopo hapa US una wakazi 30,000, ambapo wanafunzi wa hiki chuo ni 15,000, hivyo wanafunzi wanachukua nusu ya mji, na shule zikifungwa mji unakuwa kimya, maana wanafunzi ndio wenye mji, wenye kuleta maendeleo na kuchangia maendeleo ya hiii miji.
    TZ-katika level ya vyuo tumeshindwa kabisa kufanya iwe rahisi kwa mwanafunzi anayesoma Tumaini University, IFM au Mzumbe mwaka wa pili , kozi fulani kuhamia UDSM kwa kozi hiyo hiyo mpaka aanze upya. Ukifukuzwa chuo mwaka wa tatu huwezi pewa trnscript zako ukahamia chuo kimgine kumaliza masomo yako maana utaratibu huo haupo wa kuingiliana. Elimu itakuwa lini.
    Tuamke na tubadilishe mitaala ya elimu TZ , hasa kwenye vyuo vya kati na vyuo vikuu. Katika shule za msingi , na sekondari hakuna matatizo, maana wanashirikiana na mafanikio yanaonekana.
    Tuanze kwenye vyuo na vyuo vyote vidogo vya wizara, sekta au nyanja fulani vibadilishwe na kuanza kuwa na silabi za kufundisha mambo mengine. Pia hata vyuo vikuu fulani ambavyo vimebakia kuwa vya ualimu navyo vinatakiwa kuanza kufundisha mambo mengine na kuwa kama vyuo vingine vikuu za sio kwa ajili ya jambo moja tu.
    Hongera Mukuru , kwa kuanzisha mjadala huu.

    ReplyDelete
  21. Njia mojawapo ni kutunga sheria ya kuwalazimisha viongozi waandamizi serikali kuu, wabunge, na viongozi wote wa kuchaguliwa wasomeshe watoto wao katika shule za serikali.

    Iwe marufuku kwa viongozi kama hao kusomesha watoto wao shule binafsi kuanzia ngazi ya Msingi mpaka Chuo Kikuu.

    Na iwe marufuku kabisa kwa viongozi wetu hao kusomesha watoto wao nje ya nchi.

    Tukifanya hivyo viongozi watatoa kipaumbele kinachostahili kwa shule za umma.

    Otherwise kama kiongozi anasomesha mwanae Mzizima au Marekani we unadhani atahangaika sana kusimamia elimu ya shule za Serikali?

    ReplyDelete
  22. AnonymousMay 13, 2009

    Did you mention India? Wow!

    ReplyDelete
  23. AnonymousMay 14, 2009

    Jon Mashaka, hacha kutumia majina feki. Hatuna shida na wewe, tumia tu jina lako kwa sababu tunajua kwamba wewe ndo mwandishi wa hii atiko. ukweli ndo huo

    ReplyDelete
  24. US-BloggerMay 14, 2009

    US-Blogger)

    Kuna jambo kati ya John Mashaka na michuzi. Kwani unapojaribu kumkandia mashaka michuzi anabania

    kwa nini ubanie matusi kwa mashaka tu, mbona siyo watu wengine. try not to apply double standard

    sisi wapinzani ndio tunaomnyoosha huyu mashaka wenu. tunajua mnamtayarisha kuwa rais 2015 lakini pia ajue kwamba nami pia nitakuwa nae katika kinyanganyiro na wafuasi ninao wengi kuliko huyu nabii wenu wa uongo

    mmemfundisha namna ya kubadilisha majina ili aturubuni. CCM bwana, hamna nmana .

    ufisadi umewakaba kooni ndo maana mna mtumia huyu mtoto asiye na kili kazi ni ku-copy na kupaste huku anajiita charles Mukuru

    (US-Blogger)

    ReplyDelete
  25. AnonymousMay 14, 2009

    Mimi naona hatuna haja ya kufanya hivyo kwa sasa. Ona jinsi elimu yetu ilivyokuwa ya juu kuliko Marekani. Mfano mwanakijiji anasema eti mtu usiyekuwa na upande kati ya Mengi na Rostam ni coward. Kama siko sahihi basi mwanakijiji hajaenda shule huko Marekani. Kuna siku eti alimwambia Mkapa ampigie simu. Wakati mwingine huwa najiuliza hivi hawa watoto wenu sijui wanafanya nini huko marekani. Utakuta mtu ana digrii yake na kama hajaajiliwa basi kitu pekee ambacho anaweza kufanya ni kubeba box.

    ReplyDelete
  26. Nakushukuru sana mtoa mada kwani mada yako kwa kweli imefafanuliwa vyema na inajieleza. Ukweli ni kwamba kwa karne hii tuliyopo, tunajifunza mambo mengi ambayo kwa kweli hatuyahitaji, na yale tunayohitaji hatujifunzi.

    Huu si muda wa kulaumiana kwani kwa kweli suala la kubadili mtaala ni jambo linalohitaji juhudi za watu wengi na kwa kweli zinapaswa kuanzia tangu kwenye mizizi ya elimu yenyewe.

    Jambo kubwa ninaloliona hapa tunapaswa kuwaelimisha watoto juu ya kufikiri zaidi ya kile kilichoandikwa kwenye makaratasi kwa maana nyingine tuwafundishe namna ya kufikiri na si kuwalimbikizia mambo ya kufikiri. Kwa mfano, kama watoto wa shule ya msingiwatapewa uhuru wa kutengeneza miradi ya kubuni kulingana na mambo wanayoyafurahia na wanayohisi wana uwezo nayo itapanua uwezo wao wa kufikiri na kufanya elimu yao kwa vitendo. Pia watafanya mambo ambayo yanaendana na mazingira yanayowazunguka, hivyo kuelekea kutatua baadhi ya matatizo yanayokabili jamii inayowazunguka.

    Waalimu wanapaswa kuwa wabunifu na wanaoenda na wakati, si lazima kuiga yanayofundishwa New York, lakini kuangalia hitaji la wakazi wa Kimanzichana na kuwafundisha watoto kukabiliana nalo kwa kuwapa maswali yanayohusika na mazingira yanayowazunguka. nakumbuka nilipokuwa nasoma Jiografia Kidato cha pili na cha tatu, namna maswali ya mtihani wa taifa yalivyokuwa yakiulizwa yalibadoilika, tukawa na kipengele cha NORTH WESTERNRTH AMERICA AND ASIA, tukawa tunajua vitu vingi sana kuhusu marekani na kadhalika. Wengi tukawa tumekaririshwa kuhusu Tennessee River Valley Authority, na kadhalika. Nina uhakika watoto bado wanakaririshwa hayo mambo! Nilifika Tennessee mwaka 2006, na nilipata nafasi ya kuongea na wanafunzi wengi tu katika ngazi mbalimbali. Nilichogundua walishaachana na habari ya kujifunza TVA zamaaaaani sana wengi hata hawajui ni nini.

    Wanafunzi wengi niliozungumza nao wanafahamu sana jiografia, teknolojia, historia na mambo yote yanayohusu eneo wanaloishi, na mengine ni ya maeneo menine ni ya ziada.

    Wanafunzi wa vyuo vikuu pia wanapaswa kufundishwa namna ya kuwa wabunifu kuangalia miradi inayohitajika nchini. Nakumbuka nimekaririshwa nadharia nyingi sana za Akina Jean Piaget na kadhalika, hili si tatizo, lakini je tunatumiaje nadharia hizo kuzungumzia mabadiliko ya taaluma na ufunfdishaji katika Tanzania yetu? Hilo sikupatiwa jibu!

    Kuna haja ya kuamka, maendeleo hayaletwi na wengi, siku zote mafanikio huanzishwa na mtu mmoja mmoja. Kama kila mtu akichangia jambo basi tutaondoka tulipo na kupiga hatua.

    Mimi narudi nyumbani sasa ili nitumikie taifa langu kwa kiwango nitakachoweza. Na nawatieni shime wadau wengine mliopo Ughaibuni kwa sababu za kielimu, mnapomaliza masomo yenu, terejeeni nyumbani nchi yetu inatuhitaji. Huenda usipate kiwango cha fedha unachopata sasa huko ulipo, lakini moyo wako utaridhika pale utakapoona umefanya jambo litakalomsaidia mjukuu wako au wa ndugu yako baadaye.

    Nchi nyingi zilizoendelea zimeendelea kwa sababu walioanzisha maendeleo hawakufanya kwa kutegemea matokeo kipindi cha uhai wao, walifanya kwaajili ya taifa lao. Kama tukiwa na hii nia nasi pia tutaendelea.

    Natambua kuna ufisadi na unakatisha tamaa. Lakini kama tusipoamka na kuanza kujenga jamii inayoojali maendeleo ya wengine sasa, tutakuwa tuendelea kurithisha ufisadi kizazi hata kizazi na hatutabadilika kamwe.

    Nashukuru sana kwa mada hii na nategemea kuona tena mada nyinge za hivi, na si mada tu nategemea kuona Watanzania wenzangu tukienda kutoa mihadhara kwenye shule za misingi na sekondari na hata kuwahamasisha wanafunzi wa vyuo juu ya namna ya kubadili namna tunavyofikiri juu ya mafanikio ya maisha.


    Mwalimu

    ReplyDelete
  27. AnonymousMay 14, 2009

    Mjadala kama huu ni muhimu, haijalishi upo ndani ya nchi au nje, serikalini,au sekta binafsi, chama tawala au upinzani. Mdau wa Ismani nina shaka unakuwa mshabiki badala ya kuangalia ukweli. Ni lazima tujadili ufumbuzi badala ya kujadili vikwazo, suala la uchumi hapa halina uhusiano kwani China na India miaka 20-30 iliyopita walikuwa kama sisi, nchi za uilimwengu wa tatu, maskini na walikuwa wakiomba misaada kama sisi lakii leo uchina wanaikopesha Marekani pesa, siri kubwa waliwekeza kwenye elimu kwa miaka 50 na sasa ndio wanaanza kuvuna walichopanda na wanakadiria kupata mafanikio waliowekeza kwenye elimu kwa miaka 100-150 ijayo. sasa sisis miaka 40+ ya uhuru tunaongelea hali ya uchumi. Hatupo makini kwenye ambo ya msingi, hatuna vipaumbele.
    Kama tuna shule maalum basi hata vyuo tungekuwa navyo maalum, yaani kuzalisha bongo za nchi, viongozi waadilifu wa baadae, Baba wa Tiafa alijaribu lakini hakupata wasaidizi. Hukuna mkakati wa kimaendeleo.Mathalan tukisikia kuna mtu katengeneza mfumo wa umeme badala ya kumchukua na kumpeleka kwenye chuo cha kumuendeleza tunamapa vitisho asifanye hivyo maana ni hatari kwa usalama wa nchi, tukisikia kuna mtu karusha ndege ya kutumia betri badala ya kuendeleza ubongo wake tunampa vitisho,wenzetu wazungu wametuzidi hapo maana wao kipaji wanaitafuta utotoni hata kama ni mpira, tennis au lolote wanaindeleza na matokeo yake angalia pesa nchi hizo zinapata kutokana na wachezaji wa kulipwa.
    Botswana na nchi ndogo lakini ya kuigwa, wao wananunua wataalam maana wanajua gharama yake na wengi ni watanzania lakini tazama maendeleo yake, nchi ni jangwa ina rasilimali chache lakini hata hatuwezi kujilinganisha, miaka ya nyuma hadi leo wamewekeza mabilioni kwenye elimu, wanasomesha wataalamu kila mahali nje ya nchi maana wanataka kuondokana na utegemezi wa wataalamu, lakini sisi bado hatutaki kuona hayo tanatanguliza visingizio.
    Kuna usemi mmoja kuwa ukianza kutafuta visingizio maana yake unalazimisha ubongo wako kuacha kufikiri badala yake unafikiri uongo kutetea udhaifu, hivyo hatutasonga.
    Ni lazima tutafakari tatizo lipo wapi kwenye elimu na mazingira yake maana hata wale walibahatika kupata elimu bado wanakimbilia nje.
    Tujadili ili tupone, nchi ipone na Tanzania ipone.
    Mdau- Australia

    ReplyDelete
  28. AnonymousMay 14, 2009

    Jamani mkitaka kueleza kitu siyo lazima muandika kitabu. Kweli tunahitaji mapinduzi ya kieleimu.

    ReplyDelete
  29. AnonymousMay 14, 2009

    Ili kuboreshe sekta hii muhimu kwanza serikali inabidi kubadilisha muundo mzima na mgawanyo wa wizara zote zinazo husiana na elimu kwa namna yeyoye ile. Pia muundo wa wizara na watendaji wake wote kuanzia afisa elimu kata mpaka waziri wasiteuliwe kisiasa sana, bali kielimu na sikielimu'tu hata uwezo wao waasili kwani kuongoza si elimu,kama kuongoza ingekuwa ni suala la elimu bila shaka hapa tungemzungumzia Jacob Zumma wa SA. Tumeshuhudia na tutaendelea kushuhudia viongozi wenye dhamana kuu ya kendesha vitengo mbalimbali muhimu wanateuliwa kisiasa na hili ni tatizo kubwa sana katika nchi nyingi za kiafrika, kwa msingi huu tutaendelea kuwa na walimu wa vodafasta hali ambayo itaendelea kudumaza elimu kwa miaka mingi ijayo, na mwisho ningependa serikali iwaangalie uwezekano wa kuandaa mazingira ya kuwashawishi wasomi wake walioko ughaibuni waweze kurejea nyumbani kusaidia kwanamna moja au nyingine katika sekta hii ya elimu. Mdau Majuto Sweden

    ReplyDelete
  30. AnonymousMay 14, 2009

    Katika kuzungumzia kushuka kwa lazima tujue tunazungumzia katika uhuisho upi hasa; Je, kihistoria, kimataifa na kimazingira?

    Ukiangalia kiutandani utagundua kuwa watu tunatofautiana katika mtazamo, kuna wale ambao wanaangalia kimataifa na hawa ndio wanojaribu kulinganisha Tanzania na India au Tanzania na Kenya au liwalo taifa lolote. Wapo wanongalia kihistoria pia, hawa wanaangalia elimu ya zamani na sasa mfano uwezo wa kuongea English kwa wanafunzi wa sasa na wale wa zamani. Pia wapo wanaongalia kimazingira, mfano nini changamoto ambazo mtoto/mwanafunzi wa sasa anaweza kukabilina nazo ukilinganisha na wa kale.

    Ukiangalia katika sehemu zote 3 hapo juu na nyingine nyingi bado utakuta majibu yanapelewa juu ya kushuka au kupanda kwa elimu. Kubwa kwa mtazamo wangu ni kuangalia mfumo mzima wa kulea mtoto/mwanafunzi na kumwandaa katika kukambilina na maisha, zamani kulikuwa na faida za kumpeleka mtoto shule akiwa anaweza kufikisha mkono ng'ambo ya pili ya sikio na kuliba. je, sasa hivi tunahitaji hilo? kwa hakika jibu ni hapana. Kama jibu hapana, je, kunahaja ya kuwa na mtazamo ule ule juu ya mtoto aliye shule sasa na yule wa enzi za madaftari bule? nadhani jibu pia ni hapana.

    Kwa kuwa majibu yote ni hapana, nadhani mfumowetu wa malezi ya mwanafunzi, hapa namaanisha shule,. nyumbani, mazingira na uchumi kwa ujumla unabidi uelekezwe kumuandaa mtoto/mwanafunzi kukidhi haja ya soko. Serikali inaweza kusimamia shule kwa maana ya Mitaala, walimu, vitabu na madarasa hii itakuwa sehemu ya shule. Lakini kama wazazi(Nyumbani) kutakuwa hakuana msukumo kama Pesa, muda wa kutosha kwa mwanafunzi kusaidiwa kielimu,ubora wa marafiki na mambo yanayomzunguka bado tutazidi kuona mapungufu katika elimu yote na kupiga kelele za kurekebisha.

    Nini ninachomaanisha;
    Katika kuzungumzia ubora wa mfumo wa Elimu ni lazima twende mbali zaidi ya kuangalia vitendea kazi mashuleni na twende mpk nyumbani, tuangalie mazingira ya kulelea wanafunzi na hata uchumi wetu kwa ujumla kwa kuangalia historia na nini tunataka na wapi kitupeleke.

    ReplyDelete
  31. MnyalukoloMay 14, 2009

    Mr Charles, thanks for a good article and observations. Professor Mbele, I hear you loud and clear on the issue of reading books etc.

    My take on this: there was a time when a certain minister tried to rectify this issue of education and was met with a lot of criticism from almost everyone in TZ. One of the things that he advised was a change in the whole concept of education so that primary and secondary schools be teaching "education" (for lack of a better word) and let colleges be teaching "professions". It made no sense that a student who goes to Ruvu secondary school, for example, a supposedly agriculture school, to learn among other things, agriculture,for 6 years and only to pass and go to SUA and have him/her start all over with no credit whatsoever from 6 years of studying agriculture! A waste of time, I say!

    Also, he made a push to reduce and/or combine the number of subjects taught at primary and secondary schools to a more manageable number - the "extra" time from those canceled periods was to be added to the subjects of English and Math. In secondary schools for example Math should be a broader subject to include such things as business maths e.g NPV etc, some of them Chemistry and Physics maths such as power, chemical formulas etc

    He also brought forward the concept of Associate colleges of education so that they give full degrees - Mkwawa, Chang'ombe etc came into existence. These were to take students who actually pass their exams and want to actually teach instead of the norm of pushing students who marginally passed or actually failed to go and become teachers, which was a joke if you ask me!

    True, there were other unpopular moves that he made but I think he was misconstrued. He banned nation-wide primary and secondary school game competitions and challenged the powers that be at the ministry of education to come up with a games competition that will not take up time that students are supposed to be studying. Also, they should show the accounting and finances from such competitions. Wizara ilikuwa inatoa budget ya mashindano hayo na mashuleni kila mwanafunzi awe mchezaji au la alitoa kiwango ambacho kilikuwa kinaongezeka mwaka hadi mwaka! Alas, hii iliingilia miradi ya watu fulanifulani na ikawa vita. Na ilivyofika kwa walalahoi kupitia kwenye vyombo vya habari wengi wetu tulikuwa misinformed kwamba amefuta michezo mashuleni kumbe alifuta mashindano ya kitaifa yanoyochukua mwezi mzima na/au zaidi bila ya kuhesabu muda wa maandalizi mpaka kufikia UMISHUMTA na UMISETA kitaifa.

    I think we do need to support such people who analyze problems, tackle and offer valid and workable solutions like this.

    Jina lake ni Joseph Mungai, Mbunge Mufindi Kaskazini.

    Nawakilisha senti zangu mbili.....

    ReplyDelete
  32. AnonymousMay 14, 2009

    suala jengine linalorejesha nyuma,ni muda mrefu wa masomo,kitu ambacho kinachelewesha wakati wa kuanza maisha,primary 7yrs,secondary 6yrs total 13 we start miaka saba and one year waıt for results .we start university at 20 or 21yr old atleast.univ at least 4yrs and for medicine courses 6yrs graduating at 27yrs old.mtu unataka kuanzisha familiya,hasa kwa sisi kina dada ukifiria miaka yote kusoma hiyo unaanza fikiria hutoolewa,au utachelewa kuzaa inabidi uolewe stil continues with ur studies which is difficult and when the baby come u have to freese a semister or a year look after the baby which confuses ur studies an so on

    mi nnachokiomba hii system ingepangwa tena in such a way we could start college at 18 so we can finishes undergradute studies,so we got a chance to continues wıth postgraduate kabla hatujajızonga na maisha na hıyo ıtaongeza wasomi.

    nı nchı ngapı wanaoanza college at 21 and above?

    mungu ibariki tz

    ReplyDelete
  33. AnonymousMay 14, 2009

    Maneno mengi hakuna suluhisho, moja ya transformation that will bear fruits that keeps on bearing ni kufutilia mbali elimu ya mfumo wa kumaliza shule darasa la saba na kuanzisha mfumo wa darasa la kwanza mpaka la kumi na mbili. High school iwe the last two years, yaani la kumi na moja na kumi na mbili. Mfumo wa sasa unatengeneza jeshi la waliomaliza darasa la saba ambao kwa dunia ya sasa hawaendi kokote. Elimu mpaka high school iwe haki kwa kila mtu kama ilivyo elimu ya darasa la saba kwa sasa.

    ReplyDelete
  34. AnonymousMay 14, 2009

    ARTICLE NZURI NA NAWAUNGA MKONO WENGI NA SANA SANA MR.ALLY.WABUNGE HIZI NDIO KAZI ZAO KULETA IDEAS LAKINI WAMELALA.KWA VILE WAMELALA NADHANI MDA UMEFIKA KUANDAMANA BUNGENI HILI KUFIKISHA HOJA ZETU.

    ReplyDelete
  35. AnonymousMay 15, 2009

    Everything in Tanzania needs transformation, and I MEAN EVERYTHING from education to government to the way people thing and act, everything.

    ReplyDelete

Hii ni Blog ya Watanzania popote walipo duniani kwa ajili ya kuhabarisha, kutoa/kupokea taarifa na kuelimisha mambo yote yaliyo chanya kwa Taifa letu. Tafadhali sana unapotoa maoni usichafue hali ya hewa wala usijeruhi hisia za mtu/watu. Kuwa mstaarabu...