MAKALA NDEGE MWENYE UWEZO WA KUSAFIRI DUNIA NZIMA HUMPUMZIKA NDANI YA HIFADHI YA GESIMASOWA RUVUMA

HIFADHI ya Gesimasowa yenye ukubwa wa kilometa za mraba zaidi ya

760 ambayo ipo katika Halmashauri ya Madaba Wilaya ya Songea mkoani

Ruvuma ni miongoni mwa vivutio adimu vya utalii ambavyo havifahamiki na

wengi.

Hifadhi hiyo ilianzishwa kama msitu wa hifadhi mwaka 1975 na Mkuu wa

Mkoa wa Ruvuma wa wakati huo, Hayati Dkt.Lawrence Gama.

Mwaka 2015,Mkuu wa Mkoa wa Ruvuma katika kipindi hicho hayati Said

Mwambungu alisimamia mchakato wa kupandisha hadhi msitu huo na

kuwa hifadhi.

Moja ya vivutio vilivyopo katika hifadhi hii ni mapumziko ya ndege maarufu

duniani anayeitwa tandawili machaka (Derhams) wenye uwezo wa kuruka

toka bara moja hadi bara jingine,ndege hao wanazaliana katika Hifadhi ya

Taifa ya Kitulo iliyopo Makete mkoani Njombe.

Afisa Maliasili na Utalii wa Mkoa wa Ruvuma Afrikanus Challe anabainisha

kuwa utafiti umebaini kuwa ndege hao wanapumzika ndani ya hifadhi hiyo

kwa miezi kadhaa kisha wanaendelea na safari kupitia Bonde la ufa hadi

ziwa Nyasa hatimaye wanasafiri hadi nchini Afrika ya Kusini na mabara

mengine ya Ulaya na Amerika.

Kulingana na Challe,hifadhi ya Gesimasowa ni mapito ya ndege hao

ambao wanatoka Kaskazini mwa Afrika kuelekea Afrika ya Kusini ambao

wanafuata milima ya Livingstone iliyopo ziwa Nyasa na kwamba ndege hao

pia wanapumzika Mwambao mwa ziwa Nyasa ambako kuna mazingira

ambayo yanavutia ndege hao kuishi.

Hata hivyo Challe anasema,Hifadhi ya Gesimasowa pia ina mfumo wa

ikolojia wa pori la Selous ambalo sasa ni Hifadhi ya Taifa ya Nyerere kwa

kuwa hifadhi hiyo ni mapitio ya wanyamapori wanaotoka katika Hifadhi ya

Taifa ya Nyerere kuelekea Bonde la ziwa Nyasa kupitia pori la Liparamba

hadi Hifadhi ya Niasa nchini Msumbiji na kurudi tena Tanzania.

Anawataja wanyama ambao unaweza kuwaona katika hifadhi ya

Gesimasowa kuwa ni tembo, simba,ndege, nyati, pofu na samaki adimu

duniani aina ya mbelele na mbasa.

Challe anabainisha zaidi kuwa Hifadhi ya Gesimasowa ni maingiliano ya

mito miwili ya Hanga na Lutukira katika Halmashauri ya Madaba ambayo

inatengeneza mto Ruhuhu unaomwaga maji yake ziwa Nyasa.

Anasema Mto Ruhuhu ndiyo mazalia ya samaki aina ya mbelele na mbasa

ambao katika duniani nzima wanapatikana ziwa Nyasa pekee.

“Utafiti umebaini Samaki aina ya mbelele na mbasa ni adimu,wanapatikana

ziwa Nyasa pekee na wanazaliana katika mto Ruhuhu ambao unachangia

asilimia 20 ya maji katika ziwa Nyasa’’,anasema Challe.

Utafiti kuhusu Samaki hao katika mto Ruhuhu na ziwa Nyasa ulifanywa na

Mtafiti Fransis Challe mwaka 2010 ambaye ni Mhadhiri wa Chuo Kikuu

Huria cha Tanzania kitivo cha Sayansi,Teknolojia na Mazingira na

chapisho la utafiti huo lilitolewa mwaka 2011.

Hata hivyo uchunguzi umebaini kuwa wavuvi katika ziwa Nyasa wanafanya

uharibifu wa mazingira katika eneo la Folkland Lituhi kwenye maingiliano

ya mto Ruhuhu na ziwa Nyasa hivyo wanaharibu vifaranga wa samaki

ambao wanaingia katika ziwa Nyasa.

Challe anasisitiza eneo la maingiliano ya mto Hanga na Mto Lutukira ndani

ya Hifadhi ya Gesimasowa linatakiwa kulindwa na kuhifadhiwa kwa

sababu Samaki aina ya mbasa na mbelele wanazaliana kwenye Maingilio

ya mito hiyo,kisha wanasafiri hadi ziwa Nyasa na kuendelea na Maisha.

Anasema wakati wa kuzaliana samaki hao wanarudi tena kwenye maingilio

ya Mto Hanga na Mto Lutukira,hivyo hifadhi ya Gesimasowa ni eneo

muhimu kitaifa na kimataifa katika Uhifadhi na utalii kwa kuwa ndiyo eneo

pekee duniani ambako Samaki jamii ya mbasa na mbelele wanazaliana.

Hata hivyo anasema hifadhi ya Gesimasowa,bado ni mpya na kwamba

lengo la serikali ni kuhakikisha kuwa maliasili zilizopo katika hifadhi hiyo

zinalindwa ili ziwe endelevu kwa kizazi cha sasa na kijacho.

Kulingana na sheria ya wanyamapori namba tatu ya mwaka 2009

wananchi hawaruhusu kufanya shughuli zozote ndani ya hifadhi hizo,hivi

sasa wanyamapori wanahama toka Hifadhi ya Taifa ya Nyerere,wakipitia

hifadhi ya Gesimasowa,hifadhi ya Litumbandyosi, Pori la Liparamba na

kuvuka mpaka hadi hifadhi ya Niassa nchini Msumbiji.

Mkuu wa Mkoa wa Ruvuma Kanali Laban Thomas anasema ana utaja

Mkoa wa Ruvuma kuwa una fursa nyingi za utalii wa kitamaduni na ikolojia.

Anavitaja baadhi ya vivutio hivyo kuwa ni hifadhi ya Taifa ya Nyerere,Pori

la akiba Liparamba,Mto Ruvuma,Ziwa Nyasa,Makumbusho ya Taifa ya

Majimaji, hifadhi ya Mwambesi,Jiwe la Mbuji,hifadhi ya Ruhila,hifadhi ya

Gesimasowa na vivutio vingine vingi.Milima ya Livingstone wilaya ya Nyasa mkoani Ruvuma moja ya maeneo ambayo yanamvutia ndege tandala machaka ambaye pia hupumzika kwenye safu za ilima hiyo akiwa safarini kuelekea Afrika ya KusiniNdege anayeitwa tandawala machaka mwenye uwezo wa kusafiri toka bara moja kwenda bara nyingine hupumzika katika hifadhi ya Gesimasowa iliyopo Hallmashauri ya Madaba wilaya ya Songea mkoani Ruvuma Jamii ya samaki aina ya mbasa na mbele ambao wanapatikana katika mto Ruhuhu na ziwa Nyasa pekee Mkuu wa Mkoa wa Ruvuma Kanali Laban Thomas alipotembelea milima ya Matogoro Manispaa ya Songea ambayo ni chanzo cha mito mikubwa miwili ambayo ni Mto Ruvuma unaomwaga maji yake Bahari ya Hindi  na Mto Ruhuhu unaomwaga maji yake ziwa NyasaMaingilio ya mto Hanga na Mto Lutukira  ndani ya hifadhi ya Gesimasowa.mito hiyo ikiungana inatengeneza Mto Ruhuhu ambao unamwaga maji yake katika ziwa Nyasa,maingilio ya mito hiyo miwili ni ,eneo ambalo linatumiwa na samaki aina ya mbasa na mbelele kuzaliana