AMRI YA KUTOUZA NYUMBA YA MKOPO HAIKATIWI RUFAA.

                         KUSOMA  ZAIDI  kliks  goes  to  sheriayakub.blogspot.com

Na  Bashir  Yakub

Mara  kadhaa  mkopaji  anaposhindwa  kulipa  mkopo  hukimbilia  mahakamani  ili  kuona  kama  anaweza  kupata unafuu  hasa linapokuja  suala  la  wakopeshaji  wake  kutaka  kuuza    nyumba/kiwanja  alichoweka  rehani. 

Ni  ukweli  usiopingika  kuwa  hatua  hii  imewasaidia  wengi  hasa  wale  wanaowahi.  Yapo  makala   tuliwahi  kuandika kuhusu  hatua  za kuchukua  hasa  inapotokea  kuwa  nyumba  yako  inataka  kuuzwa.

 Makala  yalieleza  namna na hatua  za  kufuata ili  kuokoa  nyumba.  Kwenda  mahakamani  kuzuia  nyumba  isiuzwe  baada  ya  kushindwa  kurejesha  kiasi  cha  rejesho  sio ukorofi  isipokuwa ni  kutekeleza  lililo  ndani  ya  sheria hasa  pale panapo  sababu  za  msingi  za  kufanya  hivyo. 

 Mahakama  za  ardhi  za  wilaya  na  mahakama  kuu  hasa  ya  ardhi  ndizo  mahakama  zenye  mamlaka  katika  kutoa  mazuio  haya  kutegemeana   na thamani  ya  nyumba/kiwanja  na kiasi  cha  deni  kilichohusishwa  katika  muamala  huo. 

Swali  kwetu ni  kama  baada  ya  kuwa  umeenda  mahakamani  na  kubahatika  kupata  zuio la kutouzwa  nyumba  yako, je  upande  wa  wakopeshaji  wanaweza kukata  rufaa  kupinga  amri  hiyo na  kufanikiwa. Majibu  ya  swali  hili ndio  makala  ya  leo.

1.HAKI  YA  RUFAA.

Kifungu  cha  74   cha  sura  ya  33 Sheria  mwenendo  wa  madai kinaeleza  rufaa  katika  amri  mbalimbali  za  mahakama.  Kifungu  kilieleza  wazi  kuwa  kutakuwa  na  rufaa  kutoka  mahakama  za  wilaya  na  zile  za  hakimu  mkazi  ambapo  rufaa  hizo  zitatakiwa  kwenda  mahakama  kuu. Kwa  wasiojua  maana  ya rufaa,  hii  ni hatua  ya  kupeleka  malalamiko  mbele  zaidi  baada  ya  kuwa  hukuridhishwa  na  uamuzi  wa  mahakama   iliyoamua  shauri  lako katika  hatua  za  awali.

Nje  ya hilo  kifungu  cha  78  cha  sheria  hiyohiyo  kiliruhusu  pia  kufanyika kwa  marejeo  iwapo  mtu  hakuridhika  na  maamuzi  ya  amri  ya  mahakama.  Marejeo  ni  hatua  ya  mahakama   kuitisha  faili  tena  na  kupitia  kilekile  ilichoamua  ili  kujiridhisha  na  uhalali  wake.  Hii  hutokea  baada  ya  upande  wa  pili  kuomba  hilo kufanyika.  Kwahiyo  ilikuwa  ikiwezekana  kutolewa  amri  ya  kuzuia  nyumba  kuuzwa  halafu  baadae  faili  likaitishwa  tena  na  kurudiwa  na  kutolewa  amri  nyingine  ambayo  inaweza  kuwa ileile  ya kutouzwa au  ikabadilishwa  ikawa  amri  mpya  ya  kuuza.

2.   SHERIA  YA  UKOPAJI  FEDHA  NA  KUWEKA  REHANI.

Mwaka  2008  ilikuja  sheria  ambayo  iliitwa  kwa  jina  la sheria  ya  ukopaji  fedha  na  kuweka  rehani.  Sheria  hii  inazungumzia  masuala  yote  nyeti  yanayohusu   kukopeshwa  fedha  na  kuweka  rehani  mali . Ni  sheria  inayoratibu  masuala   yahusuyo  kuuzwa  kwa  mali  zilizowekwa  rehani na  kutouzwa  kwake. Inazungumzia  haki  za  mkopaji  na  mkopeshaji  halikadhalika  wajibu  wao  wote  katika  nafasi  zao.  Kutokana na  ujio  wa  sheria  hii  masuala  kadhaa  katika  sheria  ya  ardhi  ya 1999  sambamba  na  sheria  ya  mwenendo  wa  madai sura ya  33  zimelazimika  kufanyiwa  marekebisho  ili  kukidhi  malengo  kadhaa .

3.  AMRI  YA  KUTOUZA  NYUMBA  YA  MKOPO  HAIKATIWI  RUFAA.

Hapo  juu  tuliona  kuwa  awali  ilikuwa  ni  ruhusa kwa  mtu  kukata  rufaa   hata  kwa  amri  iliyotolewa  kuzuia  nyumba/kiwanja    cha   mkopo  kuuzwa.  Mahakama  ya  wilaya  ingeweza  kutoa  amri  kuwa  nyumba  fulani isiuzwe  hata  kama  mkopaji  yuko  nje  ya  makubaliano  kwasababu  kadha  wa  kadha. Hata  hivyo   ilikuwa  ni haki  ya  mkopeshaji ambaye  ndiye  hutaka  kuuza  nyumba  kukata  rufaa  na  kupinga  amri  hiyo. 

Kama  amri  hiyo  ingetolewa  mahakama  ya  wilaya  au  ya  hakimu mkazi basi  mkopeshaji  angeweza  kukata  rufaa  kwenda  mahakama  kuu.  Na  huko   ingewezekana  kutolewa  uamuzi  uleule  au  uamuzi  mpya  ambapo  pengine  amri  ya  kutouzwa  ingebatilishwa  na  kuruhusu  uuzaji  kuendelea.

Kwa sasa kutokana  na   sheria hii  ya  masuala  ya  ukopeshaji fedha  na rehani  kifungu  hiki  kimefanyiwa  marekebisho  na  sasa  ni  kuwa  amri  ya  mahakama  iwe  ya  wilaya  au  mahakama  kuu  ikishapita  na  kutoa  zuio  la  kutouzwa  nyumba  ya  mkopaji   basi   huwezi  tena  kukata  rufaa  kupinga  jambo  hilo.  Amri  hiyo  ikishatolewa  basi  inakuwa  imetolewa. Ni  kutokana  na  hilo  kichwa  cha  makala  haya kimekuwa ,  amri  ya  kutouza  nyumba  ya  mkopo  haikatiwi  rufaa.

MWANDISHI   WA   MAKALA  HAYA   NI   MWANASHERIA  NA  MSHAURI   WA  SHERIA  KUPITIA  GAZETI  LA  SERIKALI   LA   HABARI   LEO  KILA  JUMANNE  , GAZETI  JAMHURI   KILA  JUMANNE  NA  GAZETI  NIPASHE  KILA  JUMATANO.    0784482959,        0714047241              bashiryakub@ymail.com