NG'OMBE MWENYE MIDOMO MIWILI AZALIWA ARUSHA

Na Woinde Shizza Arusha

SERIKALI kupitia kwa mkurugenzi wa huduma za mifugo Tanzania Prof.

Herzon Nonga imetoa ufafanuzi wa kitaalamu juu ya Ng’ombe

aliezaliwa na midomo miwili pamoja na macho matatu na kubainisha

kuwa tukio hilo ni lakawaida kwani kutokea ambapo katika ndama elfu

2000 wanaozaliwa kunaweza kukawa na mnyama mwenye ulemavu wa viongo mmoja au kutokuwepo kabisa

Hayo yameelezwa na mkurugenzi wa huduma za mifugo Tanzania Prof.

Herzon Nonga wakati akiongea na gazeti hili jana ambapo alisema kuwa

mnyama anaweza kuzaliwa na ulemavu kutokana na sababu mbalimbali

ikiwemo ulemavu wa kurithi ,ambapo Yule ndama anarithi vinasaba

kutoka kwa wazazi wake ambao huu huchangia kwa asilimia 20 % na

ulemavu mwingini ni ule unaosababishwa visababishi vyenye sumu

ambao ulemavu huu huchangia kwa asilimi 90% kutokea kwa wanyama.

Alisema ulemavu unaotokea kwa wanyama hutokea kwa asilimia chache

sana kati ya asilimia 0.3% kwa wanyama wote wanaozaliwa ambapo

unaweza kuonekana kwa mifugo na mwingine hauwezi kuonekana kabisa kwa macho ambapo alisema kwa kwa upande wa mifugo huwa wanashauri

iwapo mnyama atazaliwa akiwa na ulemavu basi mnyama yule atenganishwe na wenzake na kama ni ndama aondolewe au aharibiwe (awawe kabisa ) ,na mama yake achinjwe kabisa kwani akiachwa anaweza akaendelea kuzaa ndama wengine wenye ulemavu na serikali haiitaji kufuga ng’ombe wenye ulemavu .

Alisema ulemavu wenye visababishi unatokana na mazingira ambayo

mnyama yupo ,ambapo huu unasababishwa na mambo mengi ikiwemo vyakula,kemikali ,maumivu ambapo kwa upande wa maumivu alifafanua kuwa iwapo Ng’ombe au mnyama akipigwa na kitu kizito katika tumbo vinaweza kuwa kisababishi , kingine ni mionzi mfano ya exray, sumu ambazo zinapatikana kwenye majani kwa mfano akila majani yale ambayo

yamepuliziwa viuatilifu pamoja na maambukizi hasa ya virusi.

“tukianza kuangalia visababishi vinavyotokana na mazingira moja wapo

inaweza ikawa ukosekana ji au upungufu wa vyakula mwilini ikiwemo

madini au mineral na mineral ni madini ambayo yapo kwenye vyakula

kama kopa ,upungufu wa madini haya unaweza kumpelekea mnyama au kiumbe Yule a anatengenezwa kule tumboni akatoka ajakamilika au mlemavu kama alietokea hapo Arusha, kwenye vyakula pia kunaweza kuwa mnyama anaupungufu wa vitamin mfano A au B na akitokea upungufu huu ndio unakuta mnyama anazaliwa labda anaweza kuwa na matege ,”Alibainisha Nonga.

Alisema upungufu mwinge ni wa kimazingira ambapo mnyama anaweza

akala vitu vibaya , vitu vibaya vipo katika makundi mawili yaani kemikali za mashambani za kuuwa wadudu za kuuwa magugu, zile zinazotumika viwandani na ng’ombe Yule mwenye mimba akala yale majani

yenye kemikali hizo kama hazikusababisha mimba ile kutoka basi

zitasababisha ndama anaejengeka kule kwenye tumbo la uzazi akizaliwa

kuwa na ulemavu .

Alizitaja kemikali zingine ambazo zinatokana na majani yenye sumu ni

pamoja na majani yenye jamii ya Tumbaku ,majani yenye jamii ya

kabeji ambapo ng’ombe akila majani haya akiwa na mimba yanaweza

kumsababishia mimba kutoka au kumsababishia kiumbe kutoka na ulemavu

,kundi lingine la usababisha ni pamoja na maambukizi ya maradhi

mbalimbali hususani ya yale ya virusi ambapo kwenye ngombe kuna

virusi mbalimbali ambapo virusi hivi vinaenda kukaa kwa ndama na

ndama atakae zaliwa anakuwa ameathirika moja kwa moja

“Pale ambapo ng’ombe anapigwa na kitu kizito tumboni akiwa na mimba ,

ambapo Yule ndama asipotoka kwa mimba kuharibika ,akikaa atatoka akiwa na ulemavu ,au mfuko wa mimba unaweza ukajikusanya ukajiviringisha na kumbana kiumbe Yule aliopo tumboni ikampeleka kuzaliwa akiwa mlemavu wakichwa au wingine huzaliwa hata miguu ukiwa

mifupi”alibainisha .

Aidha alisema Ulemavu mwingi unaotokea kwa mifugo ni ule ambao

unahusisha mifupa migumu ,mifupa milaini na Jointi ambapo alisema kwa

upande wa mnyama huyu wa midomo miwili na macho matatu ni kwamba

kulitokea muingiliano wa visababishi mbalimbali uliopelekea ndama

huyo kuzaliwa kama alivyozaliwa ,huku akifafanua kuwa ndama yule

alikuwa awazaliwi mapacha kama watu wanavyozani bali ni muingiliano

huo ndio umesababisha kuzaliwa hivyo na ulemavu huu .

Picha ikionyesha ngombe aliyezaliwa na midomo mitatu na macho matatu katika Kijiji cha ngiresi kata ya sokoni 2ndani ya halmashauri ya Arusha. Mkoani Arusha ,ngombe huyo alizaliwa February 2020 na hadi sasa anasiku 20 ngombe huyo amekuwa gumzo kwa wilaya hiyo.

Mmiliki wa ngombe, Hugo Eliakimu Mongasi akionyesha jinsi ndama Huyo alivyozaliwa ambapo alisema alipomuona mnyama Huyo alishituka sana ila yeye binafsi anaamini ni mipango ya mungu na sio ushirikina (picha na Woinde Shizza,Arusha).